امامت نعمتی بزرگ است که خداوند به شیعیان ارزانی داشته است. نعمتی بزرگ که خداوند در قیامت از این نعمت سئوال خواهد کرد «یسئل یومئذ عن النعیم». در امت پیامبر همه آزمایشهای الهی درباره این نعمت الهی است. هرکس توانست در اعتقاد به امامت راسخ بماند و وظایف خویش را نسبت به امام زمانش انجام دهد اهل نجات خواهد بود و در غیر این صورت هلاک خواهد شد در زیارت شریف جامعه کبیره خطاب به امام معصوم این چنین میخوانیم:
«و الباب المبتلی به الناس من اتاکم نجی و من لم یاتکم هلک»
شما اهل بیت بابی هستید که به وسیله شما مردم آزمایش میشوند هرکسی که به در خان شما پناهنده شد نجات یافته است و هرکس که به سمت شما نیامد هلاک شد.
توجه به حضرت مهدی ضرورت زمان غیبت
حضرت مهدی علیه السلام آخرین حجت و ذخیره خداوند است. طبق زیارت جامعه کبیره ایشان نیز باب ابتلا و آزمایش میباشد هرکس به سمت ایشان برود و حرکت کند اهل نجات خواهد بود و هرکس که سلوک و حرکت به سمت آن امام غائب نداشته باشد اهل هلاکت خواهد بود. این قاعده کلی درباره همه ائمه طاهرین است چه حاضر و چه غائب باشند. اگر امام حاضر باشد باید به سمت امام رفت در صورت غیبت نیز باید به سمت امام حرکت کرد و به ایشان توجه داشت.
در زمان غیبت نیز این قاعده موجود است با این تفاوت که در زمان غیبت این قاعده مهمتر است؛ چرا که مردم امام غائب را نمیبینند و شیطان نیز باعث غفلت مردم از امام زمان میشود و غفلت از امام زمان باعث هلاکت است. از این رو برای نجات از فتنههایی که در آخر الزمان دامنگیر مؤمنین میشود باید به حضرت مهدی توجه و حرکت داشت. برای رهایی از فتنههایی که بسیاری از کسانی را که بر دین و اعتقاد حق هستند را به گرداب هلاکت و کفر خواهد کشید.
غربال شدن شیعیان در زمان غیبت
امام صادق علیه السلام در باره شدت این فتنهها میفرماید:
«وَ اللَّهِ لَتُمَحَّصُنَّ وَ اللَّهِ لَتُمَیَّزُنَّ وَ اللَّهِ لَتُغَرْبَلُنَّ حَتَّى لَا یَبْقَى مِنْکُمْ إِلَّا الْأَنْدَر»(1)
به خدا سوگند شما خالص می شوید به خدا سوگند شما از یکدیگر جدا میشوید به خدا سوگند شما غربال خواهید شد تا اینکه از شما شیعیان باقی نمیماند جز گروه بسیار کم و نادر.
در این روایت شریفه امام علیه السلام هشدار میدهد که خداوند شیعیان را در زمان غیبت دچار آزمایش بسیار سختی خواهد کرد و بسیاری از اشخاصی که منتسب به شیعه هستند غربال میشوند و خالص میشوند و از این میان گروه بسیار اندکی از شیعیان باقی میمانند در این میان کسانی نجات خواهند یافت که خود را در زمان غیبت به امام زمان نزدیک و نزدیک تر کنند.
امام زمان علیه السلام میفرماید:
«هر یک از شما باید کاری کند که وی را به محبت و دوستی ما نزدیک سازد و از آنچه خوشایند ما نیست و باعث کراهت و خشم ماست دوری گزیند.»
و به راستی اگر کاری کردیم که باعث جلب رضایت خدا و محبت ائمه علیهم السلام به ویژه امام عصر روحی فداه شود و خشم و غضب آنها را دور سازد خود امام بر ما منت نهاده و لطف و عنایت خود را شامل حالمان میفرماید.
عبادت راهی که به نزدیکی به امام زمان میانجامد
عبادت راه رسیدن به خداست. راه رشد و کمال و ترقی مخلوقات در پیمودن این طریق است و خداوند عالم هدف آفرینش را عبادت اعلام میدارد: «و ما خلقت الجنّ والأنس الاّ لیعبدون»؛ و جن و انس را نیافریدیم جز برای آنکه مرا بپرستند. عبادالرحمن کسانی هستند که همه چیز را در راه خدا و برای خدا و از خدا میدانند به همین سبب، اعمال، افکار و رفتار آنها رنگ و جلوه عبادت به خود میگیرد و زندگی و تلاش آنها برای رسیدن به معبود است.
بی شک یکی از مهمترین اعمالی که باعث میشود انسان از زمره مهدی یاوران باقی بماند اهتمام و توجه به انجام واجبات و دوری از محرمات الهی است، اما باید توجه داشت که این تنها عامل برای نجات از فتنههایی که هلاکت انسان در آن است نخواهد بود؛ چرا که گرداب فتنههای آخر الزمان اعتقادات منتظران حضرت مهدی را مورد هدف قرار میدهد و با ایجاد اعتقادات باطل باعث هلاکت ایشان میشود.
دعا باعث نجات از فتنهها
یکی از مهمترین وظایفی که شیعیان نسبت به امام زمان دارند دعا برای تعجیل فرج آن بزرگوار است. دعا برای تعجیل فرج توفیقی است که از جانب خداوند شامل حال شیعیان میشود و هر کسی را توفیق این امر مهم را پیدا نمیکند. بی شک یکی از مهمترین آثار دعا تعجیل در فرج آن امام غائب است، اما علاوه بر آثار مختلفی که دعا برای تعجیل در ظهور امام زمان دارد؛ اثر بسیار مهم دیگر آن، عدم هلاکت در زمان غیبت است.
دعا برای تعجیل فرج امام زمان سپری است که شیعیان را از انحرافات و کژیهای آخر الزمان محفوظ و مصون میدارد، از این رو امام حسن عسکری علیه السلام به احمد بن اسحاق میفرماید:
«و الله لیغیبن غیبة لا ینجو فیها من الهلکة إلا من ثبته الله عز و جل على القول بإمامته و وفقه فیها للدعاء بتعجیل فرجه»(2)؛
به خدا سوگند برای او غیبتی رخ خواهد داد که کسی در آن غیبت نجات نخواهد یافت مگر کسی که خداوند او را در اعتقاد به امامت حضرت مهدی ثابت قدم بدارد و خداوند به او توفیق دعا برای تعجیل در فرج حضرت مهدی را عنایت فرماید.
با توجه به این روایت شریف دعا برای تعجیل فرج حضرت مهدی علیه السلام یکی از مهمترین وظایفی است که هر شیعه ای دارد وظیفه ای بسیار ساده اما در عین حال بسیار مهم که همه شیعیان حضرت مهدی باید نسبت به انجام آن اهتمام داشته باشند و به فرزندان خویش نیز این وظیفه مهم مهدوی را آموزش دهند تا نسل آینده نیز تربیتی مهدوی داشته باشد و اعتقاد و توجه به امام زمان همیشه و در همه زمانها در جوامع شیعی جاری و ساری باشد.
سرّ دعا برای امام زمان چیست؟
ممکن است سرّ این که بسیار در روایات و توقیعات شریف حضرت مهدی علیه السلام تاکید بر دعا برای ظهور آن حضرت شده است و یا در روایات دیگر تاکید بسیار بر دعا برای سلامتی حضرت مهدی علیه السلام شده است این باشد که دعا کردن باعث زنده بودن نام و یاد حضرت مهدی علیه السلام خواهد شد و زیاد دعا کردن برای آن حضرت باعث میشود که شیطان نتواند از غیبت امام عصر سوء استفاده نماید و مردم را دچار غفلت و کوتاهی کند.
دعا برای تعجیل فرج باعث این میشود که آرمان دعا کننده زندگی و حیات در دولت و حکومت حضرت مهدی علیه السلام شود. چنین شخصی همواره از شرایط موجود تبری خواهد داشت و آن موقع که انسان از شرایط موجود بیزار بود و تبری داشت؛ مصداق منتظر واقعی حضرت مهدی علیه السلام خواهد بود و همواره زمزمه میکند که:
«اللهم انا نرغب الیک فی دوله کریمه ،تعز بها الالسلام اهله و تذل بها النفاق و اهله»
و کسی که آرزویش عبادت خداوند در دولت کریمه اهل بیت باشد که در آن دولت کریمه اسلام و اهلش عزیز هستند و نفاق و اهلش خوار و ذلیل به راحتی میتواند از فتن آخر الزمان رهایی یابد و چنین شخصی که آرمانش ذلت و خواری نفاق است خود نیز اعمالش، اعمال منافقین نخواهد بود و زندگی خویش را بر اساس رضایت حضرت مهدی علیه السلام تنظیم میکند.
عدم قبول مال حرام
مرحوم کلینی نقل میکند که امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف اموالی را که برخی از شیعیان برای ایشان فرستاده بودند قبول ننموده و اموال را به ایشان مسترد مینماید؛ زیرا این اموال از راه مشروع به دست نیامده بود و در توقیع شریف به خط مبارک خویش مینویسد:
«... و أمّا أموالکم فما نقبلها إلاّ لتطهّروا فمن شاء فلیصل و من شاء فلیقطع فما آتانا الله خیرٌ ممّا آتاکم»؛ امّا اموال شما را ما هرگز قبول نمیکنیم، مگر این را از مال حرام پاک کرده و خالص کنید. از این پس هرکس خواست و مایل بود با این شرایط برایِ ما هدیهای بفرستد، که خوب است و اگر نخواست نفرستد. به هر حال آن چه را که خداوند به ما عنایت کرده است، بهتر است از آن چه که شما برای ما بفرستید.
بی شک کسی که همواره زمزمه لبش دعا برای تعجیل فرج است، از همه محرمات به خصوص مال حرام به شدت پرهیز میکند تا بتواند از منتظران و معتقدان به آن حضرت باقی بماند.
پی نوشتها:
1. بحارالأنوار ج 5 ص 216 باب 8- التمحیص و الاستدراج و .....
2. کمالالدین ج 2 ص 384